Արամ Աբրահամյան - Բարև Ձեզ, մենք հյուրընկալվել ենք պաշտպանության նախարարությունում և իմ զրուցակիցն է ՀՀ պաշտպանության նախարար Վիգեն Սարգսյանը: Շնորհակալություն, պարո՛ն նախարար:

Վիգեն Սարգսյան - Բարև Ձեզ:

Արամ Աբրահամյան - Այս տարվա ամենակարևոր իրադարձություններից էր «Ես եմ» և «Պատիվ ունեմ» ծրագրերի հասարակական և խորհրդարանական քննարկումը: Ձեր տպավորություններն այդ քննարկումների որակից, բովանդակությունից և արդյունքներից:

Վիգեն Սարգսյան – Ես առիթ ունեցել եմ ասելու, որ այն քաղաքականությունները, որոնք առաջարկվել են «Զինվորական ծառայության և զինծառայողի կարգավիճակի մասին» նոր օրենքով, զինված ուժերի պատմության մեջ առաջին անգամ այլընտրանք են առաջարկում նորակոչիկին: Եվ այդ առումով ես շատ կարևորում եմ, որ հանրային լայն քննարկումների փուլ անցնելուց հետո, խորհրդարանում ևս անցկացնելով այն կարևորագույն միջոցառումները, որոնք նախատեսված են ինչպես կանոնակարգով, այնպես էլ հնարավորություն են տալիս լսել ավելի լայն ձայնը` խորհրդարանական լսումներ, քննարկումներ համապատասխան մշտական հանձնաժողովում, մենք իրականում ձևավորեցինք որոշակի փոխըմբռնում այդ ծրագրերի արդյունավետության շուրջ: Ուրախ եմ, որ դրանք ընդունվել են քվեների համոզիչ մեծամասնությամբ, և այժմ պաշտպանության նախարարության պարտավորությունն է լիարժեք իրագործել այդ ծրագրերը` ապացուցելու համար դրանց կենսունակությունը և մյուս կողմից փարատելու հոռետեսների կարծիքները, որ ծրագրերը չեն աշխատելու կամ չեն լուծելու իրենց առջև դրված խնդիրները: Այս օրերին կառավարությունն ընդունեց որոշում, որով ամբողջանում են «Ես եմ» ծրագրի իրավական կարգավորումները։ Հանրապետության զինվորական կոմիսարիատներում արդեն իսկ երիտասարդները հայտնում են իրենց հետաքրքրվածությունը և մի քանի տասնյակ երիտասարդ արդեն ծրագրով պայմանագիր կնքելու վերաբերյալ դիմում է ներկայացրել: Վստահ եմ, որ հիմա, երբ կա նաև կառավարության որոշումը, որով հստակ ամրագրվում է այն գումարը, որը կապված է ծառայության ավարտին իրականացվող ծրագրերի հետ` 5 միլիոն դրամ, ինչպես նաև այն բոլոր արտոնությունները, որոնք բանավոր էին ներկայացվում, իսկ այժմ արդեն ստացել են օրենքի տեսք, շատ ավելի հեշտ է լինելու հետաքրքրվողներին պայմանները ներկայացնելը: Իհարկե ժամանակը քիչ է, և ձմեռային զորակոչի ժամանակ մենք ծրագիրն այնուամենայնիվ դիտարկում ենք որպես պիլոտային, բայց եթե ամեն ինչ բարեհաջող լինի` վստահ եմ, որ մինչև ամառային զորակոչ շատ ավելի լայն իրազեկվածության մակարդակ կլինի:

«Պատիվ ունեմ» ծրագրով ևս մենք աշխատում ենք կարգավորումների վրա. ստանում ենք տարբեր առաջարկություններ, տարբեր գաղափարներ այն մասին, թե ինչպես որոշել այն նշաձողը, որով գիտական ոլորտում նշանակալի կամ բացառիկ կարողություններ ունեցող երիտասարդները կարող են առանձնացվել հետագայում գիտական վաշտերում ծառայելու համար, կամ «Պատիվ ունեմ» ծրագրին մասնակցության հետ կապված խնդիրները: Մենք պետք է օրենքով սահմանված կարգով այդ գործընթացն ավարտած լինենք մինչև ապրիլ, բայց վստահ եմ, որ ավելի շուտ, տոնական օրերից հետո կառավարության որոշումների նախագծերը երևի թե պատրաստ կլինեն, և մենք դրանք քննարկման կներկայացնենք:

Արամ Աբրահամյան - Դուք ասացիք, որ «Ես եմ» ծրագրով մի քանի տասնյակ երիտասարդներ արդեն սկսել են հետաքրքրվել դրանով։ Դա կարծես թե քիչ է, բայց պարզ է, որ սկիզբն է։ Դուք ինչ-որ ծրագիր ունե՞ք՝ քանի հոգի պետք է լինի:

Վիգեն Սարգսյան – Իրականում կարծում եմ, որ ժամանակային սահմանափակումները հաշվի առնելով, առաջին զորակոչի ժամանակ 100 նման պայմանագրի կնքումը կդիտարկեմ որպես որոշակի ձեռքբերում, մի քանի հարյուրը` որպես փայլուն արդյունք, ինչը կնշանակի նաև մեր զինկոմիսարիատների հետևողական և արդյունավետ աշխատանքը: Բոլոր դեպքերում՝ մենք ծրագրում ենք, որ արդյունավետ ներդրման պարագայում առաջիկա տարիների ընթացքում պետք է գա մի պահ, երբ մարտական հերթապահություն իրականացնող զորամասերը, մարտական հերթապահության առաջնագիծն ամբողջությամբ կհամալրվեն այդ ծրագրի շրջանակում:

Արամ Աբրահամյան - Քննարկման ժամանակ, մասնավորապես խորհրդարանում, քննարկումը գնում էր երբեմն ոչ թե բովանդակային ուղղությամբ, այլ նրա մասին, թե ո՞վ է ծառայել, ո՞վ չի ծառայել, ու՞մ որդին է ծառայել, և դա բնական է, որովհետև մարդկանց հուզում է ոչ այնքան գիտության կամ կրթության զարգացումը, այլ անարդարությունը, որ պաշտոնյաների, մեծահարուստների երեխաները կեղծ փաստաթղթերով կամ ազատվում են բանակից, կամ գնում են և տաքուկ տեղերում ծառայում: Այդ անարդարությունն այս ծրագրով կարող է լուծվել, թե՞ ոչ:

Վիգեն Սարգսյան - Անկախ այս ծրագրերից՝ արդարության զգացումի և ընկալման վերաբերմունքը չափազանց կարևոր է: Այս ընկալումը որոշակիորեն նաև սուբյեկտիվ է, որովհետև ի՞նչ է նշանակում մեծահարուստըի կամ պաշտոնյայի երեխա։ Մենք այս օրերին ամփոփեցինք «Դիտակետ» ծրագրով անցկացված շատ լայնածավալ հարցումը: Սոցիոլոգիական ընկերության գնահատմամբ՝ այդ հարցումը երբևէ անցկացված ամենաճշգրիտն է` պարզ պատճառով, որովհետև մենք ոչ թե ընտրանքային ենք հարցումն անցկացրել, այլ բոլոր զորացրված զինվորների շրջանում և սխալմունքի տոկոսը՝ թույլատրելի մասնագիտական, այդ դեպքում դիտվում է 1,5 տոկոս, դա գրեթե զրո տոկոս է: Եվ պետք է շատ հետաքրքիր բան արձանագրենք, որ ըստ զորացրված զինծառայողների ինքնագնահատականի և իրենց կողմից իրենց սոցիալական կարգավիճակի գնահատման, մենք տարբեր սոցիալական խմբերի մեջ ծառայության վայրի մեծ տարբերություն չենք տեսնում: Ամենացածր ինքնագնահատականով սոցիալական խմբից մինչև ամենաբարձր ինքնագնահատականով սոցիալական խումբը մեր տոկոսը տարբերվում է 2.5-3 տոկոսով՝ ըստ զորամասերի տեսակների: Մենք առաջիկայում առիթ ունենալու ենք շատ լայն և մասնագիտորեն ներկայացնելու այդ ուսումնասիրությունները, որոնց մեջ, իրոք, շատ հետաքրքիր հայտնաբերումներ կան մեզ համար և գործնական քաղաքականությունը շտկելու ուղղություններ:

Արդարությունը կարևոր է, որովհետև արդարությունը ցանկացած պետության զինված ուժերի, բանակի ամրության առանցքներից մեկն է: Հեշտ չի լուծվելու այդ հարցը, որովհետև կան ավանդույթներ և դրանք մեր անկախության տարիների ավանդույթները չեն միայն: Դրանք հարյուրամյակներով եկած ավանդույթներ են, երբ բանակն օտարինն էր և այդ բանակում ծառայելը մեծ հերոսություն չէր համարվում: Համարվում էր, որ շատ ավելի կարևոր է մնալ համայնքում և պաշտպանել քո օջախը, քո ընտանիքը հնարավոր վտանգներից, լիներ դա օսմանյան կայսրությունում, ռուսական կայսրությունում, թե պարսկական: Եվ խորհրդային տարիներին էլ բանակում չծառայելը որոշակի առումով կարգավիճակի նշան էր համարվում: Եվ այդ առումով մեր անկախության տարիները, կարծում եմ, ճիշտ հակառակն են արել` բերելով այն ըմբռնումը, որ քաղաքացին պետք է ծառայի բանակում։ Որտեղ, ինչ պայմաններով՝ հարցը դեռ մնում է, բայց գոնե ընկալումը, որ բոլորը պետք է իրենց քաղաքացիական պարտքը կատարեն, կարծում եմ կա:

Մենք մի քանի քայլ ձեռնարկել ենք: Ինչպես խոսք էի տվել՝ այս օրերին արդեն շրջանառության մեջ է դրվել օրենքի փոփոխությունը, որով բոլոր պաշտոնյաները պետք է հայտարարագրեն իրենց և իրենց ընտանիքի անդամների զինվորական ծառայության հետ փոխհարաբերությունը, այդ թվում նշելով. եթե չեն ծառայել՝ տարկետում են ունեցել, թե՞ ազատվել են, և եթե ծառայել են, կամովին կարող են նշել մարտական հերթապահություն անցած լինելու փաստը: Սա խրախուսական մեխանիզմ է, որպեսզի նաև առաջացնի ձգտումը, ցանկությունը մեկընդմիշտ ֆիքսելու, որ երիտասարդն իր ծառայությունն անց է կացրել հայրենիքի սահմանը պաշտպանելով, առաջնագծում:

Երկրորդ խնդիրը դա ուսումնական տարկետումների ձևափոխումն է, որտեղ տարկետումը կապվում է այնուհետև որպես ապա ծառայելու, ընդ որում՝ պատասխանատու վայրում ծառայելու պարտավորության հետ: Հուսով եմ, որ սա կարող է գրավիչ լինել այն երիտասարդների համար, որոնք, անկախ իրենց սոցիալական կարգավիճակից, անկախ իրենց ծնողների կարգավիճակից, ուզում են իրենց կյանքը կառուցել արժանապատիվ ձևով և սկսել արդեն երիտասարդ տարիքից ցույց տալով, որ իրենք պատրաստ են պատասխանատվություն և սպայի ուսադիր կրել իրենց ուսերին: Այսինքն պատրաստ են ավելին տալու հայրենիքին, որը հնարավորություն է տվել անվճար կրթություն ստանալ և ունենալ բակալավրի դիպլոմ մինչև ծառայությունը, այնուհետև մագիստրատուրայում սովորելու հնարավորություն ընձեռելով: Ես չեմ կարող ասել, որ այս մեխանիզմները մեկ օրում լուծելու են մտահոգությունը, որը կա: Այդ մտահոգության մի մասն օբյեկտիվ է, մի մասն ընկալումների դաշտում է: Մենք շատ պետք է աշխատենք, որպեսզի բանակն ավելի թափանցիկ դարձնենք, որպեսզի նաև հանրային վերահսկողության, հանրային քննման մեխանիզմները քայլ առ քայլ բոլորին տանեն դեպի այն դաշտ, որ մարտական հերթապահություն իրականացնող զորամասում ծառայելը պատիվ է:

Արամ Աբրահամյան – Ինքնագնահատականը, որի մասին ասացիք, սուբյեկտիվ գնահատական է, ես օբյեկտիվ չափանիշ եմ առաջ քաշում. Հանրապետական կուսակցության վերնախավի ներկայացուցիչները, այսինքն՝ Ձեր կուսակցության, որի մեջ Դուք մտնում եք այդ վերնախավի, Դուք պարա՞ստ եք Ձեր կուսակցական ընկերների տղաներին ուղարկել առաջնագիծ:

Վիգեն Սարգսյան - Իմ կուսակցական ընկերները և իմ գործընկերները, ի պատիվ իրենց, այլ ոչ թե ինձ, պետք է ասեմ, որ իմ նախարար եղած ժամանակ երբևէ չեն դիմել ինձ խնդրանքներով՝ իրենց որդիներին տեղավորելու այս կամ այն զորամասում: Ես կարծում եմ, որ դա ժամանակի մեջ ավելի ու ավելի հստակ է երևալու: Դա գործընթաց է, դա մեկ օրվա խնդիր չէ: Դա ընդհանուր միջավայրի, նաև ծառայության նկատմամբ վերաբերմունքի ձևավորման խնդիր է: Ինչ վերաբերում է ինքնագնահատականի սուբյեկտիվիզմին, ապա առհասարակ մարդու սոցիալական կարգավիճակը սուբյեկտիվ է: Եվ իր ինքնագնահատականը հաճախ ավելի օբյեկտիվ է, քան որևէ պաշտոն, որ կրում է իր ծնողը: Ամենաբարձրաստիճան ընտանիքում կարող են լինել իրենց հոգով և կենցաղով աղքատ զգացող երիտասարդներ և հակառակը: Մենք այսօր էլ առաջնագծում տեսնում ենք երիտասարդներ, որ շատ բարեկեցիկ ընտանիքներից են, մասնագիտական աշխատանքով զբաղվող ընտանիքներից։ Ես չեմ պատրաստվում անուններ տալ, ինձ համար սոցիոլոգիական հարցման կտրվածքն ավելի խոսուն է, քան մեկ անհատ, ում անունը ես կտամ: Բոլոր դեպքերում, մենք գնալով զորակոչը պետք է ավելի ու ավելի անկախ դարձնենք որևէ հանգամանքներից ու ճնշումներից: Թեև օբյեկտիվ գործոններ էլ կան. ավելի լավ կրթություն ստացածը հենց հավաքակայանում ավելի հավանական է, որ նախորոշվի ուսումնական զորամաս, ուսումնական զորամասից գնա մասնագիտական ծառայության` հրետանի, ՀՕՊ, կապի զորքեր, այլ զորքեր և չհայտնվի առաջնագծում, խրամատում: Դա իր մեղավորությունը չէ: Դա նաև իր սոցիալական կարգավիճակից բխող առավելությունն է, որն արտահայտվել է կրթական ցենզի մեջ:

Արամ Աբրահամյան – Այն սողանցքը, որ կա կեղծ գիտության մեջ, այսպես ասած՝ մագիստրատուրայի կամ ասպիրանտուրայի միջոցով, կարծես փակվում է Ձեր առաջարկած ծրագրով: Բայց կա նաև ավելի մեծ սողանցք, որը տալիս են բժիշկները, այսինքն՝ հանձնաժողովը, որը հնարում է ինչ-որ հիվանդություն հայտնի մարդկանց կամ մեծահարուստների ու պաշտոնյաների համար:

Վիգեն Սարգսյան - Պետք է շատ հետևողական լինենք: Դա իրոք մեծ հարված է և՛ բանակին, Զինված ուժերին և՛ մեր երկրի պաշտպանունակությանն առհասարակ: Օրենսդրական ձևակերպումներից սկսած մինչև գործնական փուլ, մենք պետք է շատ հետևողական լինենք այդ խնդիրները լուծելու համար: Մենք պետք է նաև հիշենք, որ զորակոչային բժշկական հանձնաժողովը պաշտպանության նախարարությանը չէ, այն քաղաքացիական բժիշկներից բաղկացած հանրապետական հանձնաժողով է, որտեղ հավաքված են ամենատարբեր ոլորտների շատ հարգելի մասնագետներ։ Վստահ եմ, որ այդ հանձնաժողովը պետք է իր մեջ ուժ գտնի որոշումներ կայացնելիս հասկանալու, որ ամեն չարդարացված որոշման կայացումը հարված է նաև իրենց և իրենց ընտանիքի անվտանգությանն ու պաշտպանունակությանը: Նորից՝ կան ժամանակի մեջ ձևավորված ավանդույթներ, և դրանք մեր անկախության տարիների ավանդույթները չեն, դրանք շատ ավելի խորը արմատներ ունեն։ Զինկոմիսարիատներում կան բազմաթիվ հանձնաժողովների մեխանիզմներ, որոնք չունենալով գործիքակազմ, օրինակ՝ չունենալով էլեմենտար ախտորոշիչ սարքավորումներ, կիսում են պատասխանատվությունը, իսկ իմ ընկալմամբ՝ լղոզում են պատասխանատվությունը կայացված որոշման համար: Այն օրենքը, որ մենք ընդունեցինք, նախատեսում է, որ այդ ընթացակարգերն այսուհետ պետք է սահմանվեն կառավարության որոշումներով, այլ ոչ թե պաշտպանության նախարարի։ Եվ այդ որոշումների հիմքում մենք մտադիր ենք դնել բարեփոխված ընթացակարգ` փորձաքննությամբ: Հիմա մենք աշխատում ենք այդ հայեցակարգի վրա: Իհարկե՝ անցումը պետք է կատարել զգույշ, որովհետև կան առաջիկա զորակոչը կազմակերպելու խնդիրներ, և մենք չենք կարող ամբողջը կոտրել՝ առանց նոր, լիարժեք համակարգ ունենալու: Բայց անպայման այդ աշխատանքը կատարելու ենք: Եվ առիթից օգտվելով, ուզում եմ ևս մեկ անգամ կոչով դիմել բոլոր բժիշկներին, բոլոր մակարդակներում` պոլիկլինիկաներից սկսած մինչև հանրապետական զորակոչային հանձնաժողով՝ մեծ պատասխանատվությամբ վերաբերել իրենց վստահված ծանր և պատասխանատու գործին, որովհետև իրենց կայացրած ցանկացած սխալ որոշումը` թե՛ հիվանդ նորակոչիկին զորակոչելու, ինչը փառք Աստծո շատ հազվադեպ է հանդիպում մեր պրակտիկայում, և թե՛ առողջ զորակոչիկին կամ մի փոքր սահմանափակում ունեցող զորակոչիկին ոչ պիտանի ճանաչելը՝ մեր մարտունակության վրա ուղիղ ազդեցություն ունի: Մենք ուղղակի կարող ենք կտրել այն ճյուղը, որի վրա նստած, կամ հենված է մեր ողջ պաշտպանական համակարգը:

Արամ Աբրահամյան - Կոռուպցիայի թեման շարունակելով՝ Հայկազ Բաղմանյան: Ոմանց կարծիքով դա ցուցադրական քայլ էր Ձեր կողմից, որպեսզի ցույց տաք բանակին և գլխավոր շտաբի պետ Մովսես Հակոբյանին, որ Դու՛ք եք տեր ու տիրականը այս ոլորտում:

Վիգեն Սարգսյան – Պաշտպանության նախարարությունում տեր ու տիրականը և տանտերը միշտ պետք է լինի պաշտպանության նախարարը: Վայ այն երկրին, որտեղ դա այդպես չէ: Եվ իրականում պետք է մեծ ջանք ներդնել, որպեսզի դա այդպես չլինի, հատկապես զինվորական կառույցում, որտեղ հրամանատրման ավանդույթը և կանոնը շատ հստակ գործող է: Զինվորականության հետ իմ հարաբերությունները՝ ինչպես այս տարվա ընթացքում, պաշտպանության նախարար եղած ժամանակ, այնպես էլ դրանից շատ ավելի վաղ` հանրապետության նախագահի աշխատակազմում աշխատելիս, մինչ այդ՝ ծառայելիս պաշտպանության նախարարությունում, միշտ փայլուն են եղել, որովհետև ես խորը հարգանք եմ տածում այն նվիրումի նկատմամբ, այն հայրենասիրության նկատմամբ, որով իրենց կյանքն ապրում են մեր բանակի սպաները: Դա շատ ծանր, շատ պատվաբեր մասնագիտություն է և իրոք, համադրության մեջ, եթե նայենք նույնիսկ բոլոր այլ մասնագիտությունների մեջ միջին ցուցանիշներով, վստահ եմ, որ ամենաորակյալ, ամենահետևողական քաղաքացիները դա հենց բանակի սպաներն են: Բայց ինչ վերաբերում է պաշտպանության նախարարի և շտաբի պետի հարաբերություններին, դա առհասարակ մտացածին հակադրություն է։ Այդպիսի հակադրություն չպետք է և չի կարող գոյություն ունենալ: Դա պաշտպանության համակարգի համար ամենախոցելի, ամենավտանգավոր դրսևորումը կլիներ: Այդպիսի հակադրությունը տեսականորեն կարող է ունենալ մի քանի աղբյուր. դրանցից ամենաառաջինը և ամենավտանգավորն այն է, եթե պաշտպանության նախարարը, ինչպես նաև շտաբի պետը, զինվորական են: Այդ դեպքում պաշտպանության նախարար և շտաբի պետ ունենալու փոխարեն մենք ունենում ենք երկու շտաբի պետ, և բնական մրցակցություն է սկսվում, թե ում հրամանատրումը զորքի նկատմամբ ավելի ուղղակի ներազդեցություն ունի խնդիրների լուծման վրա։ Իսկ մեր Սահմանադրությամբ երկրի գլխավոր զինվորականը շտաբի պետն է: Այդտեղ որևէ հակասություն չի կարող լինել: Շտաբի պետը երբեք չի կարող արդյունավետ կառավարել զորքը, եթե չունի պաշտպանության նախարարի լիարժեք վստահությունը և չի կատարում այն ամբողջ աշխատանքը` գնումների, ռազմաքաղաքական երկխոսության այլ երկրների հետ, պետական կառավարման համակարգում պաշտպանության համակարգի դերի կոնսոլիդացիայի, առանց որի զինված ուժերի զարգացումն անհնար է: Պաշտպանության նախարարը երբեք չի կարող լինել արդյունավետ, եթե չի հենվում գիտակ և կարող շտաբի պետի վրա: Դա ուղղակի պաշտպանության ոլորտի կառավարման աքսիոմա է:

Ես Հայկազ Բաղմանյանի հետ կապված առիթ ունեցել եմ մեկնաբանելու, հիմնավորելու իմ մոտեցումը, ընդ որում, կարծում եմ շատ հստակ եմ ձևակերպել. ես ընդամենը համարել եմ, որ աշխատանքային հարաբերություններում եղել է խնդիր, որն անհամատեղելի էր այդ հարաբերությունների շարունակականության հետ: Որոշումը միշտ երկրի նախագահինն է, որովհետև այդ պաշտոններում նշանակումներն ու ազատումները միշտ իրականացնում է երկրի Գերագույն գլխավոր հրամանատարը: Բայց ես նաև առիթ եմ ունեցել շատ մանրամասն անդրադառնալու իմ վերաբերմունքին Հայկազ Բաղմանյանի անցած ուղուն և ինչին, ցավոք սրտի, այս օրերի քննարկումներում շատ մասնակի էր անդրադարձ կատարվում։ Չէր ասվում, որ ես բարձր եմ գնահատում իր մարտական ուղին և այն գործը, որ նա կատարել է հատկապես արցախյան պատերազմի օրերին: Ես այսօր էլ համարում եմ, որ նրա գիտելիքները, հմտությունները, նրա փորձը կարող է շատ պետք գալ երկրին, երկրի խնդիրներին ծառայելու համար:

Արամ Աբրահամյան - Վերադառնանք տարկետման իրավունքին: Դուք ասացիք, որ բացառիկ օժտվածություն ունեցող երիտասարդները կամ կծառայեն մասնագիտությամբ, կամ ընդհանրապես կազատվեն բանակից, և այդպես կար: Օրինակ, ես կարող եմ ասել, որ ջութակահար Սերգեյ Խաչատրյանը ազատվել է բանակից և դա միանգամայն արդար է, որովհետև նա միջազգային մրցույթների դափնեկիր է։ Կամ Հայաստանի ֆուտբոլի հավաքականի ֆուտբոլիստները։ Միանգամայն արդար է, ոչ ոք դեմ չէ դրան: Բայց գիտության մեջ ով է օժտված, ով օժտված չէ՝ այստեղ կարող է դարձյալ լինել սուբյեկտիվ գործոնը:

Վիգեն Սարգսյան – Միանշանակ: Դրա համար հիմա մենք աշխատում ենք չափորոշիչների վրա այնպես, ինչպես աշխատել ենք սպորտի ուղղությամբ այդպիսի չափորոշիչների վրա, ինչպես աշխատել ենք արվեստի բնագավառում չափորոշիչները հասկանալու, գնահատելու վրա: Նոր օրենքում այդ ամենը պետք է ստանա կառավարության որոշման տեսք, որովհետև մինչ այս գործող օրենքով կառավարությունը կարող էր օրենքով չսահմանված առանձին դեպքերում անհատների կամ խմբերի շնորհել տարկետում կամ ազատել ծառայությունից: Այս օրենքով կառավարությունը նման լիազորություն չունի: Այն ունի շատ հստակ լիազորություն և հնարավորություն տարկետում տրամադրել սպորտի, արվեստի, գիտության ոլորտում նշանակալի ձեռքբերում ունեցող քաղաքացիներին: Կառավարությունը պետք է ձևավորի այն չափորոշիչները, որոնցով կայացնելու է այդ որոշումները: Ավելին, ես հայտարարել եմ խորհրդարանում և անպայման հետամուտ եմ լինելու, որ դա տեղ գտնի օրենսդրական կարգավորման մեջ, որ կառավարությունը նման որոշումները պետք է նախագծի տեսքով առնվազն մեկ ամիս առաջ հրապարակի իր կայքում, որպեսզի հանրությունը կարողանա լիարժեք կարծիք հայտնել այդ որոշման հիմնավորվածության մասին:

Իրոք դժվար է գտնել այն չափորոշիչները, որոնցով 18 տարեկան երիտասարդը գիտության ոլորտում նշանակալի ներդրում ունեցող է համարվում: Բայց ես վստահ եմ, որ այդպիսի չափորոշիչներ, այնուամենայնիվ կան, լինեն դրանք միջազգային կրթական օլիմպիադաները, երիտասարդական կամ ուսանողական գիտական ամսագրերում հրապարակված հոդվածները, լինեն դրանք կոնֆերանսների, տարբեր սիմպոզիումների ելույթները, թեզերը։ Դուք գիտեք, որ տարիներ շարունակ մենք, որպես պետություն, ունենք երիտասարդ գիտնականներին աջակցելու շատ մեծ ծրագիր հենց այդ խնդիրներում` հոդված հրատարակելու, կոնֆերանսներին մասնակցելու և այլն: Այսինքն արդեն այն ժամանակները չեն, երբ երիտասարդ գիտնականը, ունենալով ներուժ, ունենալով լուրջ կոնֆերանսի հրավեր, չէր կարողանում իր ճանապարհածախսի գումարը հայթայթել, կամ կեցության խնդիրները լուծել այս կամ այն երկիրը մեկնելու համար:

Մենք ունենք նաև «Պատիվ ունեմ» ծրագիրը, որով, 4 տարի բակալավրիատուրայում սովորող ուսանողը, նախօրոք պայմանագիր կնքելով, ևս կարող է օգտագործել այդ չորս տարին՝ ցույց տալու իր բացառիկ շնորհը գիտության մեջ` արդեն որպես ուսանող անելով այն ամենը, ինչ հենց նոր թվարկեցի: Եվ ի վերջո՝ կան մասնագիտություններ, որոնք ուղիղ կապ ունեն մեր ռազմարդյունբերության զարգացման հեռանկարների հետ: Այստեղ արդեն հենց մենք ենք շահագրգռված։ Հենց այս օրերին մենք կնքել ենք մի քանի պայմանագիր MIT-ն ավարտող մի երիտասարդի, կամ այլ, ևս շատ հեղինակավոր տեխնոլոգիական համալսարան ավարտող երիտասարդի հետ, որոնք ցանկություն են հայտնել ավարտելուց հետո գալ և ծառայել որպես սպա: Դրա համար իրենց պետք էր կես տարի լրացուցիչ ժամանակ տրամադրել, և մենք մեծ սիրով անում ենք դա, որովհետև վերադառնալով՝ իրենք անհամեմատ ավելի մեծ ներազդեցություն են ունենալու, քան եթե մենք կիսատ, ընդհատած վիճակում զորակոչեինք: Այդ դեպքերն անհատական են, ինչպես Սերգեյ Խաչատրյանինը` երաժշտության մեջ, ինչպես այլ ինչ-որ մեկինը գիտության մեջ: Իրոք, մենք շատ բաց ենք քննարկման համար, թե ինչ խորհուրդ պետք է ձևավորվի այդ անհատներին ընտրելու համար: Մենք բացարձակ չենք ակնկալում և չունենք այդ հավակնությունը, որ պաշտպանության նախարարությունը պետք է որոշի լավագույն երաժշտին կամ լավագույն գիտնականին և այլն: Մենք շատ սթափ ենք այդ ամենին նայում:

Արամ Աբրահամյան – Որքանո՞վ էր արդար Ազգային ժողովի որոշումը՝ մինչև 27 տարեկան երիտասարդներին, որոնք փախել են բանակից՝ պարզ ասենք, դարձյալ ներում շնորհել, որովհետև տասնամյակներ շարունակ այդ ներումը շնորհվում է և հնարավորություն է տրվում վերադառնալ և, Ձեր իսկ խոսքերով, «թուլափայ շպրտել» բանակին: Գուցե պետք է կա՞նգ առնել մի պահի:

Վիգեն Սարգսյան – Պարոն Աբրահամյան, ես առիթ ունեցել եմ շատ բաց ասելու իմ կարծիքը, հասկանալով, որ դա չի ավելացնում իմ վարկանիշը, որովհետև շատ կոնկրետ, անհատ մարդիկ նստած սպասում են այդ օրենքին, և ցանկացած հակադիր խոսք շատ կոնկրետ հակառակորդներ է առաջացնում պաշտպանության նախարարի համար: Ես չեմ համարում, որ դա լավ քաղաքականություն է, որովհետև եթե այդ քաղաքականությունն ի սկզբանե ստեղծվում էր որպես դրսից դեպի հայրենիք երիտասարդներին վերադարձնելու գործիք, ապա փաստն այն է, և կյանքն ապացուցեց դա, որ այդ օրենսդրությունը հայրենիքից դեպի սփյուռք մղելու օրենսդրություն է, որովհետև 13-14 տարեկանում տղա երեխաներին փորձում են դուրս տանել, իմանալով, որ 27 տարին լրանալուց հետո կվճարեն գումարը և կվերադառնան: Իրականում շատ քչերը, կամ գրեթե ոչ ոք չի վերադառնում: Սովորաբար այդ գումարը վճարում են Հայաստանում մեկ անգամ կնունք, մեկ անգամ հարսանիք անելու իրավունք ձեռք բերելու համար: Ես չեմ կարծում, որ դա այն արդյունքն է, որի համար արժե նման քաղաքականություն ունենալ:

Ես փորձեցի մի պահ ցույց տալ, որ այն մարդիկ, որոնք այդ օրենսդրությունն առաջարկելիս ձգտում են շղարշել այն շատ բարի ցանկություններով, այնքան էլ անկեղծ չեն։ Մեր ընդդիմախոսների հիմնական փաստարկն այն է, թե ի՞նչ է եղել, թող չծառայողը երկու պայմանագրայինի գումար վճարի, այդ գումարով երկու հոգի ծառայեն, և այդպես ավելի արդյունավետ կլինի: Այդ համակարգի ոչ արդար և անարդյունավետ լինելու մասին ես խոսել եմ, բայց խնդիրն այլ է: Հենց այդ պահին էր, որ ես ասացի դե եկե՛ք գումարը դարձնենք ինը միլիոն դրամ, որովհետև մոտավորապես այդքան է կազմում երկու պայմանագրային զինծառայողի ծառայության գումարը: Եվ միանգամից սկսվեց աղմուկը, թե հիմա էլ պաշտպանության նախարարը որոշել է այս գումարը բարձրացնել։ Մենք միանգամից ասացինք, որ իրականում ոչ այդ գումարն ենք ուզում, ոչ էլ այն գումարը, որ այսօր կա, որ դա չի լուծում այն խնդիրը, որը պետք է լուծի:

Արամ Աբրահամյան – Այսինքն՝ կամ թող փախած մնան, դա ես եմ այդպես ասում, Դուք որպես քաղաքական գործիչ ավելի մեղմ կասեք, կամ թող գան և դատվե՞ն:

Վիգեն Սարգսյան – Իրականում թող գան և ծառայեն: Դա շատ ավելի պատվաբեր է, քան և՛ փախած մնալը, և՛ դատվելը:

Արամ Աբրահամյան – Ընդհանրապես, թերթելով newsfeed-ը, նորությունների ժապավենը, ես եթե ոչ ամեն օր, ապա օրը մեջ հանդիպում եմ որևէ կայքի հրապարակում այն մասին, որ այսինչ վիրավորը կամ այսինչ զոհված ազատամարտիկի կամ զոհված զինծառայողի ընտանիքը վատ վիճակում է և անուշադրության է մատնված պաշտպանության նախարարության կողմից: Դուք հաստատ նույնպես հանդիպում եք այդպիսի հրապարակումների:

Վիգեն Սարգսյան – Հանդիպում եմ ու խորը ցավով եմ հանդիպում: Չեմ ուզում նշել լրատվամիջոցը, բայց վերջերս, Ազգային ժողովում, խոսակցություն ունեցա մի լրագրողի հետ, ով մոտեցավ և ասաց, որ ո՞նց կլինի, վիրավոր զինծառայող է, երեք անգամ դիմել է նախարարություն և որևէ բանով չեք օգնել: Ես իրեն ասել եմ, որ չգիտեմ անուն-ազգանունը մարդու, որի մասին ինքը խոսում է, բայց չիմանալով էլ՝ պատրաստ եմ իրեն ապացուցել, որ անհնար է, որ վիրավոր զինծառայողը երեք անգամ, նույնիսկ մեկ անգամ դիմի պաշտպանության նախարարություն և որևէ աջակցություն չստանա:

Միշտ չէ, որ մեր աջակցության հնարավորություններն ամբողջությամբ արձագանքում են առկա խնդրին: Բայց չկա մի դեպք, որի մասին մենք անուն-ազգանունով, բոլոր հանգամանքներով չիմանանք: Չկա մի դեպք, որ պաշտպանության նախարարությունն օրենքով սահմանվածից ավելին արած չլինի։ Ոչ թե չփորձի անել, այլ արած չլինի՛: Դա մեր պարտքն է, ես դա չեմ ասում որպես մի մեծ ձեռքբերում:

Մեր ավելի մեծ պարտքն է մեր զինհաշմանդամներին և զոհվածների ընտանիքներին համակարգային մոտեցում ցույց տալ: Ինձ երբեմն մեղադրում են, ասելով` ինչու՞ եք այդ ամբողջը Ձեզ վրա վերցնում՝ սոցիալական ապահովության նախարարության գործը, կրթության գիտության և այլն։ Դա մեր գործն է: Վետերանները, իրենց ընտանիքները միշտ մեր գործն են: Այլ կերպ չի կարող լինել:

Ի՞նչ ենք մենք արել այս տարվա ընթացքում. նախ մենք միասին, Ձեզ հետ և մեր ողջ ժողովրդի հետ, ստեղծել ենք մի հիմնադրամ, որը զոհվածի ընտանիքին և զինհաշմանդամին տալիս է արժանապատիվ սոցիալական գոյության հնարավորություն: Փոխհատուցման չափը համադրելի է ամենահարուստ երկրներում նման ապահովագրական փոխհատուցումների չափին: Դա ամենաթափանցիկ հիմնադրամն է Հայաստանի պատմության մեջ: Ցանկացած քաղաքացի կարող է հետևել իր ամեն վճարած լումային և այդ լումայից կատարված յուրաքանչյուր ծախսին։ Իսկ ծախսերը միայն ծրագրային են, պահպանման որևէ ծախս չի կատարվում: Եվ կարծում եմ, որ դա իրոք մեծ ձեռքբերում էր մեր ժողովրդի համար: Մենք կարողացանք որակապես լուծել մի խնդիր, որը տարիներ շարունակ կուտակվում էր: Ոչ մի բան չի փոխարինի կորստի ցավը: Բայց գոնե այն ընկալումը, որ հասարակությունը, ժողովուրդը, յուրաքանչյուր աշխատող մարդ ամեն ամիս իրենց կողքին է, դա մեծ զգացում է դա շատ ավելի կարևոր է, քան եթե ես գտնեի մի հովանավոր, որը նույն գումարը փոխանցեր հիմնադրամին:

Երկրորդը՝ մենք ավարտում ենք վերականգնողական կենտրոնի կառուցումը Երևանի պետական բժշկական համալսարանում: Ուզում եմ հատուկ շնորհակալություն հայտնել հանրապետութան նախագահին՝ իր հովանավորության, իր ներգրավման համար, Սամվել Կարապետյանին, որը ֆինանսավորեց այդ կենտրոնի համար գերժամանակակից, լավագույն ընկերության արտադրության վերականգնողական սարքավորումների ձեռքբերումը, ինչպես նաև բոլոր այն մարդկանց, անհատներին, որոնք մասնակցում են վերանորոգման աշխատանքների ֆինանսավորմանը: Հունվարի վերջին մենք ունենալու ենք տարածաշրջանում ամենաարդիական վերականգնողական կենտրոնը զինհաշմանդամների համար` կեցության պայմաններով, բուժման և մեկ պատուհանով իրենց բոլոր սոցիալական խնդիրները լուծելու հնարավորությամբ:

Երրորդը՝ մենք լուծեցինք տարիներով կուտակված, առաջին կարգի զինհաշմանդամների ընտանիքների բնակարանային կարիքների բարելավման, կամ անօթևան այդպիսի ընտանիքների բնակարանով ապահովման, և զոհված զինծառայողների անօթևան ընտանիքների բնակավորման խնդիրը: Այդ ծրագիրը շարունակական էր, բայց մենք այս տարի լուծեցինք այն մարդկանց խնդիրը, ովքեր 1997 թվականից, 2003 թվականից, 2008 թվականից այդ ցուցակի մեջ էին։ Թեև գումարը շատ մեծ գումար չէ, բայց մի գումար է, որով մարդը, որը չունի բնակարան, չունի առաստաղ իր գլխավերևում, կարողանում է լուծել այդ խնդիրը:

Եվ վերջապես՝ չորրորդը. ես կարծում եմ մենք իրոք փոխեցինք հասարակության վերաբերմունքն ու ընկալումը հաշմանդամության խնդրին՝ այդ մասին շատ ինտենսիվ խոսելով և մի շարք քայլեր կատարելով: Այդ քայլերը պետք է շարունակական լինեն: Նաև ունենք կառավարության որոշում, որով ծառայության ընթացքում ձեռք բերված, Հայաստանում չբուծվող հիվանդություններով զինծառայողները հնարավորություն են ստանում բուժվելու արտերկրում: Կարծում եմ` դա նույնպես շատ կարևւոր ձեռքբերում է:

Արամ Աբրահամյան - Նույն նորությունների ժապավենում ես տեսնում եմ լուսանկարներ կենտրոնական հոսպիտալից, որոնք նույնպես լավ չեն բնութագրում մեր բանակը և աշխատանքը: Դուք տեսնում ե՞ք այդ նկարները:

Վիգեն Սարգսյան – Իհարկե։ Մինչև նկարները՝ ես տեսնում եմ հենց հոսպիտալը: Պետք է ասեմ, որ իհարկե որևէ մեկին պատիվ չի բերում ցանկացած պետական հաստատության անմխիթար վիճակը՝ լինի դա հոսպիտալ, լինի դա զորամաս, լինի դա առաջնագծում խրամատ, որտեղ մարտական հերթապահություն են իրականացնում, ռազմական համալսարանի շենք: Մենք հետևողական ենք այդ հարցում, ոչ թե միայն պաշտպանության ոլորտում, այլ որպես պետություն առհասարակ, և այդ հարցերը հետզհետե շտկվում են, հատկապես դպրոցաշինության ոլորտում. ամենահեռավոր, ամենադժվար վիճակում գտնվող համայնքում եթե կա մեկ վերանորոգված շենք, առաջինը դա միշտ դպրոցն է, և դա շատ կարևոր է:

Հանրապետության տարածքում մենք ունենք մի քանի հոսպիտալ, շատ ավելին, քան երեք միլիոնանոց ժողովորդը և մի քանի տասնյակ հազար քառակուսի կիլոմետր տարածք ունեցող պետությունը պետք է ունենա: Դրանցից մի քանիսն ուղղակի փայլուն վիճակում են, շատ ավելի լավ վիճակում, քան նույն շրջանում գործող քաղաքացիական հիվանդանոցը, և գրեթե բոլոր այդ հոսպիտալներում, մասնագետների որակի համադրմամբ, քաղաքացիական անձանց անհամեմատ ավելի մեծ հերթ է, քան կողքին գտնվող հիվանդանոցում: Այդպես է Սիսիանում, այդպես է Վարդենիսի հոսպիտալում, որի շենքային պայմանները լավ չեն, բայց մասնագետները լավն են: Այդպես է նույնիսկ Բերդում, որտեղ քաղաքային հիվանդանոցը շատ ավելի լավ վիճակում է, քան հոսպիտալը, բայց միևնույն է՝ հիվանդների մեծ հոսքը դեպի զինվորական հոսպիտալ է:

Մենք արդեն ավարտում ենք ծրագիրը, ըստ որի՝ իմ նշած երեք հոսպիտալները, որոնք նաև սահմանամերձ շրջաններում են, միավորվելու են քաղաքացիական հիվանդանոցի հետ, և զինվորական հոսպիտալն այսուհետ օրինական ճանապարհով բաց է լինելու նաև քաղաքացիական բնակչության համար։ Այդտեղ մատուցվող ծառայությունների որակը կտրուկ բարձրանալու է:

Կենտրոնական հոսպիտալում, տարբեր բաժանմունքներում մենք ունենք ինտենսիվ վերանորոգման աշխատանքներ ու նաև դրանով է պայմանավորված, որ երբեմն հիվանդները կարող են գտնվել ոչ այնքան հարմարավետ պայմաններում, շատ ավելի խիտ բնակեցված, ոչ բարվոք վիճակներում գտնվող սենյակներում: Մենք դա շտկելու ենք։ Բայց մեր խնդիրն անհամեմատ ավելի խորն է և այդ խնդիրը հնչեցրել եմ ինչպես ես, այնպես էլ, արդեն հանձնարարականի տեսքով, հանրապետության նախագահը` քայլեր ձեռնարկելու նոր, գերժամանակակից կենտրոնական զինվորական հոսպիտալ ունենալու ուղղությամբ: Մենք անպայման հասնելու ենք այդ նպատակին։ Արդեն ավարտված է տեխնիկական առաջադրանքի պատրաստումը: Առաջիկայում մենք ինտենսիվ սկսում ենք քննարկումը հնարավոր հովանավորների հետ, որովհետև ցանկանում ենք դա կատարել ոչ պետական բյուջեի միջոցների հաշվին, և զուգահեռ՝ նախագծման աշխատանքները:

Մենք իհարկե նաև ունենք անբացատրելի երևույթներ, որոնք չպետք է լինեին։ Դա էր նաև պատճառը, որ ամիսներ առաջ փոփոխություններ կատարվեցին թե՛ հոսպիտալի և թե՛ ռազմաբժշկական վարչության ղեկավարության կազմում: Իրականում դա ծանր աշխատանք է։ Զինված ուժերում ռազմաբժշկական ծառայություն կազմակերպելը հոսպիտալով չի սկսվում և չի ավարտվում։ Այն սկսվում է խրամատում, առաջնագծում, հասնում զորամասային օղակ, տեղական կայազորային հոսպիտալներ և հետո միայն կենտրոնական կլինիկական զինվորական հոսպիտալ: Բայց մի բան ակնհայտ է. ռազմաբժշկական ծառայության մասնագիտական որակները, հատկապես վերակենդանացման բաժանմունքի, վիրաբուժական բաժանմունքի, տրավմատիկ, պոստտրավմատիկ բաժանմունքների, անհամադրելի է այսօր գործող նույնիսկ մասնավոր հիվանդանոցների որակի հետ: Դրա մասին են խոսում տասնյակ փրկված կյանքերը ծանր վիրավորումների, տրավմաների հետևանքով, և իրոք, այդ բժիշկները մեծ հարգանքի են արժանի իրենց կատարած աշխատանքի համար:

Արամ Աբրահամյան – Եվս մի քննադատություն, որը Ձեր հասցեին է ուղղվում: Ասում եք՝ «Ազգ-բանակ» հայեցակարգ, բայց որևէ բրոշյուրի կամ ֆայլի տեսքով այդ հայեցակարգը շարադրված չէ:

Վիգեն Սարգսյան – Նախ՝ շարադրված է, որովհետև իմ նշանակումից հետո, կոլեգիայի առաջին իսկ նիստի ժամանակ ես առիթ եմ ունեցել շատ մանրամասն ներկայացնելու այն թեզերը, որոնց շուրջ տեսնում եմ այդ հայեցակարգի իրագործումը։ Այն հրապարակվել է թե՛ հեռուստատեսությամբ, թե՛ մամուլում, և թե՛ մեր մասնագիտական ամսագրում: Այնուհետև եղել է հունվարի 28-ի իմ ծրագրային ելույթը բանակի 25-ամյակի կապակցությամբ։ Դրանից հետո եղել է քաղաքականությունների մի ամբողջ շարք, որը ներկայացվել է հանրային քննարկման:

Ես քաղաքական պաշտոնյա եմ, նախարար եմ, ես կարող եմ իմ կողմից իրականացվող, առաջարկվող քաղաքականությանը տալ նաև վերնագիր՝ դրա հիշելիության աստիճանը բարձրացնելու և դրա շուրջ համախմբելու համար: Ես «Ազգ-բանակ» եզրույթի հեղինակը չեմ և երբեք չեմ փորձել ներկայանալ որպես այդպիսին: Ես ընդամենը արձանագրել եմ, որ այն իրականության մեջ, որում ստանձնում եմ պաշտպանության նախարարության ղեկը, կարիք կա նման համախմբվածության, համաժողովրդական համախմբվածության, և կարիք կա հասկանալու, թե ինչպե՞ս բանակի վրա ծախսվող հսկայական ռեսուրսը ծառայեցնլ նաև հասարակության առաջընթացի, զարգացման գործին, ոչ թե միայն անվտանգության, պաշտպանության, այլ նաև ամենատարբեր ճյուղերի խթանման միջոցով` լինի դա կրթական ներուժը զորքերում ծառայող քաղաքացիների համար, լինի դա բժշկական ծառայությունը մարզերում՝ զինվորական հոսպիտալների տեսքով, լինի դա ծառայությունը որպես սոցիալական վերելակ դիտարկելու հնարավորություն «Ես եմ», «Պատիվ ունեմ» ծրագրերով և այլն: Այս բոլոր քայլերը հենց «Ազգ-բանակի» միջոցառումները կամ ծրագրերն են: «Ազգ-բանակը» տեղ է գտել կառավարության ծրագրում, որը հաստատվել է խորհրդարանի կողմից: «Ազգ-բանակը» տեղ է գտել Հայաստանի Հանրապետական կուսակցության նախընտրական ծրագրում, և ես մի ամբողջ ամիս, քարոզարշավի ընթացքում, հանդիպելով առաջին հերթին հենց մեր շահառուների հետ` վետերանական կազմակերպություններ, սահմանամերձ համայնքներ, ժամերով պատասխանել եմ այն հարցին, թե ինչ է նշանակում «Ազգ-բանակ»: Այդ քննարկումը շատ բաց քննարկում է, «Ազգ-բանակը» դա քաղաքականություն է, որը միտված է փոքր երկրում մեծ պաշտպանության համակարգ արդյունավետ պահպանելու խնդրին:

Արամ Աբրահամյան- Ընդհանրապես՝ քննադատության մասին. որպես նախագահի աշխատակազմի ղեկավար, դուք հանրային ֆիգուր չէիք։ Ձեր մասին հազվադեպ էին հիշում, իսկ այսօր, բնականաբար, օրը մի քսան անգամ հիշում են և քննադատում, և շատ խիստ են քննադատում: Դա Ձեզ համար անսպասելի՞ է, դա Ձեզ նյարդայնացնու՞մ է։ Երբեմն լրագրողներին եք նյարդային արձագանքում և այլն:

Վիգեն Սարգսյան - Ես չեմ համարում, որ նախագահի աշխատակազմի ղեկավարը հանրային ֆիգուր չէ, հանրային պաշտոն չէ: Միշտ եղել եմ և՛ քննադատության, և՛ գովասանքի թիրախում՝ ամենատարբեր խոշորամասշտաբ ծրագրերի և քաղաքականությունների նախաձեռնման և իրականացման առանցքում և առհասարակ, երբեք չեմ մեղադրում մարդկանց, որովհետև գտնում եմ, որ պարտավոր չեն բոլորն իմանալ, թե ինչ է նշանակում պաշտպանության նախարարի, կամ նախագահի ռեֆերենտ-օգնական, աշխատակազմի ղեկավարի տեղակալ կամ ղեկավար, և շատերին կարող է թվալ, թե դա ընդունարանում նստած մարդու գործ է, ինչպես ոմանք ձևակերպում են։ Դա յուրաքանչյուրի իրավունքն է, ես դրան որևէ բան չեմ կարող հակադրել։ Բայց ես իրոք չեմ կարծում, որ նախագահի աշխատակազմի ղեկավարը պակաս հանրային է։ Իհարկե՝ պաշտպանության նախարարության նկատմամբ հանրային ուշադրությունը շատ ավելի մեծ է, և ես դա բացարձակ իմ անձով չեմ պայմանավորում։ Ես դա պայմանավորում եմ նրանով, թե որքան կարևոր է պաշտպանության ոլորտը մեր հասարակության համար, ինչպես նաև նրանով, թե որքան մարդիկ կան, որ սրտացավ են և ուզում են, որ այդ ոլորտում ամեն ինչ շատ ավելի լավ լինի, որքան մարդիկ կան, որ չարախինդ են և անպայման ուզում են, որ որևէ բան չստացվի և տապալվի, որքան մարդիկ կան, որ անիրազեկ են և ուզում են շատ մանրամասն վերլուծել մի բան՝ չհասկանալով, թե ինչ են առհասարակ վերլուծում: Ես որևէ մեկից նեղսրտած չեմ՝ ոչ քննադատության, ոչ էլ կարծիքների համար: Դա յուրաքանչյուր մեկի իրավունքն է: Ես մեծ ցավ եմ ապրում ֆեյք նորությունների և ֆեյք օգտատերերի երևույթի համար։ Դա միայն ինձ չի վերաբերում, դա իմ անձի հետ չի կապված, դա հասարակական մեծագույն վտանգ և հիվանդություն է: Եվ ես կարծում եմ, որ ոչ թե օրենքով կամ կարգավորումով, այլ հասարակությունն ինքը, բնական ճանապարհով, գտնելու է դրա լուծումը, որովհետև դա հսկայական կործանիչ ներուժ պարունակող նոր բան է, նոր երևույթ:

Ինչ վերաբերում է մամուլի իմ արձագանքներին՝ ես հպարտ եմ, որ մենք անկախության 25 տարվա մեջ ունենք ազատ և անկախ մամուլ, ազատ և անկախ այն աստիճան, որ որևէ կարծիք, որևէ մոտեցում մեր իրականության մեջ լույս աշխարհ գալու խնդիր չունի: Դա լավ է, դա երկրի համար է լավ, դա առողջ է: Մենք նոր ենք այդ երևույթի հետ առերեսվում և դեռ չենք վարժվել դրան՝ ոչ միայն լայն մակարդակում, այլև նույնիսկ իշխանության մեջ գտնվող մարդկանց առումով՝ տարբերակել դեղին մամուլը բովանդակային մամուլից:

Իմ արձագանքը մամուլին երբեք չի եղել ագրեսիվ: Ես օգտագործել եմ «անտակտ» բառը, որը չեմ համարում հայհոյական խոսք: Խնդիրն այլ է. ես նույն մամուլին ուզում էի հասցնել, որ բովանդակային նորությունը պահանջում է վերլուծություն, գիտելիք և պաշպանության նախարարությունը, որպես մեր երկրի, մեր անվտանգության, մեր հասարակության համար շատ նրբին ոլորտ, արժանի՛ է այդպիսի լրագրության: Որևէ մեկը չի կարող մի դեպք ներկայացնել, որ պաշտպանության նախարարությունը փակ է լրագրության համար, որ մենք փորձում ենք ինչ-որ իրողություն թաքցնել, որ մենք չենք ուզում լուսաբանել այս կամ այն միջոցառումը: Բայց ես չեմ կարծում, որ մենք մեծ օգուտ ենք տալիս մեր ընդհանուր գործին՝ խառնելով դեղին մամուլային վերաբերմունքը պաշտպանությանը՝ խորը վերլուծականի հետ: Երկուսն էլ պետք է տեղ ունենան: Բայց մեկին ես պատասխանում եմ լուրջ, երկար, ժամերով, մեկին ես չեմ ուզում պատասխանել, որովհետև դա այն խնդիրը չէ, որին պետք է արձագանքես ոտքի վրա, ասենք՝ նիստի մտնելիս կամ նիստից դուրս գալիս: Դա է խնդիրը: Այլ որևէ բան չկա:

Արամ Աբրահամյան – Ռեալ դժգոհություն գնումների մասին հաճախ է հնչում։ Առ այն, որ Ձեր գերատեսչությունը էժանի փոխարեն թանկ է առնում, պարզ ասած, և դրանից օգտվում են որոշ պաշտոնյաներ, որոշ գեներալներ և այլն:

Վիգեն Սարգսյան – Մի բան կարող եմ վստահ ասել, որ էժանի փոխարեն թանկ չենք գնել։ Ավելին, ընթացիկ տարում, իսկ այժմ մենք ամփոփում ենք ֆինանսական տարին, հիմնական բոլոր կատեգորիաներով, միայն նախահաշվային գների նկատմամբ, որոնք նախորդ տարվա գների նկատմամբ արդեն իսկ զգալիորեն իջեցված էին, ունեցել ենք 10 տոկոսի խնայողություն՝ առանց որևէ ապրանքատեսակից հրաժարվելու: Այսինքն՝ կայացած մրցույթներով, միայն այս տարի, մենք կարողացել ենք հսկայական քայլ առաջ կատարել: Այդ աշխատանքը շարունակելու ենք։ Բայց ասողները պետք է նաև հասկանան, որ մենք շատ լուրջ մասնագիտական հենք կառուցելու երկարատև խնդիր ունենք: Խնդիրը միայն այն չէ, թե ինչ գնով դու ձեռք բերեցիր ապրանքը։ Խնդիրն այն է, թե ինչ որակի է մատակարարված հսկայական ծավալի ապրանքը, որը դու հետո պետք է ընդունես, որքանով են հստակ քանակությունները, որքանով են համապատասխանում տեխնիկական բնութագրին և այլն: Ուշացումներ, կանխավճարներ. մենք իսպառ վերացնում ենք երևույթը, երբ որևէ մատակարարի նախօրոք գումարը տալիս ենք լավության կարգով, հետո ստիպված ենք ամիսներ սպասել, որ ինքն ապրանքը մատակարարի: Եթե կա նման ապրանք, իսկ հիմնականում դա կարող է լինել զենք-զինամթերքի, սպառազինության գծով, ապա պետք է արդեն մրցույթի հայտարարության մեջ երևա, որ կանխավճար լինելու է: Պետք է հստակ ձևակերպվի, թե ինչու է տրվում կանխավճար: Կանխավճարը միշտ լրացուցիչ ռեսուրս է մատակարարին՝ ունենալու ավելի էժան փող, որն ինքը պետք է գնար վարկով վերցներ, իսկ դու իրեն տալիս ես անտոկոս:

Կոռուպցիոն ռիսկերը շատ-շատ են: Կոռւպցիայի հետ պետք է պայքարել անընդհատ և ամեն օր: Դա մեկ օրվա, մեկ ժամվա խնդիր չէ: Եվ նույնիսկ երբ որևէ մեկին թվա, թե ինքը հաղթահարել է ամենամեծ դժվարությունները, ապա անգամ ամենաբարեկեցիկ երկրներում, որտեղ պաշտպանիչ մեխանիզմներ են դնում, տեսնում ենք, որ պարբերաբար նույն երևույթը ի հայտ է գալիս ամենատարբեր դրսևորումներով: Սա ավարտ չունեցող աշխատանք է: Ամեն հորինած մեխանիզմի դեմ կա հակամեխանիզմ, որն անմիջապես գործադրվելու է: Ես ուրախ եմ, որ որոշ բաներ հաջողվել է անել արդեն այս տարվա ընթացքում: Բացարձակ չեմ թերագնահատում, թե որքան ավելին դեռ պետք է անել: Բայց նորից՝ պետք է յուրաքանչյուրս հասկանանք, մատակարարից, արտադրողից սկսած մինչև այդ ապրանքը ընդունող, բաշխող, որ գնումների վրա կորցրած ամեն լումա դա մեր զենք-զինամթերք, սպառազինություն գնելու վրա ազդող անմիջական գործոն է: Եվ որևէ մեկին եթե թվում է, որ եթե ասենք՝ ընդունած հաճարի մեջ մի տասը տոկոս խառնած ցորեն էլ լինի, դրանից որևէ բան չի պատահի, իրականում ինքը պետք է հասկանա, որ իր ընդունած ապրանքի ռեալ գինը կարող էր ավելի ցածր լինել, և այդ փողը գնալու էր զենք գնելուն: Այսինքն՝ որևէ մեկը թող չխաբի իրեն, որ իր կատարած սխալն այնքան էլ չի ազդում երկրի մարտունակության վրա: Ամեն դրամը հաշիվ է, ամեն չարաշահումը յուրաքանաչյուրիս ընտանիքի անվտանգության խնդիր է: Որքան էլ մենք ավելացնենք ռազմական բյուջեն, մեր կարիքներն անհամեմատ ավելի մեծ են` հաշվի առնելով հակառակորդի գործոնը, հաշվի առնելով սահմանի երկարությունը, հաշվի առնելով անընդհատ արդիականացման անհրաժեշտությունը: Դա է պատասխանը:

Ես շատ կուզեմ, որ երբևէ մենք ի վիճակի լինենք ասելու, որ իսպառ վերացրել ենք այդ երևույթը: Վստահ չէմ, որ դա երբևէ և ամբողջությամբ հնարավոր է լինելու: Բայց որ լինելու ենք հետևողական, որ պատժելու ենք անհատական դեպքերով` կարծում եմ դրանում արդեն ոչ ոք կասկած չունի, որովհետև այս տարին դա շատ հստակ ցույց տվեց: Եվ թեև մամուլը, դեղին մամուլը, երբեմն ընտրում էր հեշտ ճանապարհը և վերնագրում նման լուրերը «չարաշահումները շարունակվում են», պետք է անկեղծ լինենք և ասենք, որ եթե պաշտպանության նախարարության ռազմական ոստիկանությունը, կամ որևէ իրավապահ մարմին բացահայտել է դեպք և այդ դեպքը ստացել է ընթացք, գնացել է դատարան, ուրեմն ոչ թե չարաշահումներն են շարունակվում, այլ բացահայտումներն են շարունակվում: Իսկ այդ բացահայտումները նաև պայքարի ձևերից մեկն են:

Արամ Աբրահամյան – Եվս մեկ թանկարժեք, իմ կարծիքով, նախագծի մասին: Խոսքը Դիլիջանի Մոնթե Մելքոնյանի անվան ռազմամարզական վարժարանի մասին է, որի համար նույնպես քննադատվում էիք և ի դեպ, դա Ձեր առաջին քայլերից էր՝ վարժարանը Դիլիջան տեղափոխելը, ռիսկային քայլերից: Արժե՞ր այդքան գումար ծախսել:

Վիգեն Սարգսյան – Նախ ասեմ, որ մենք դրա վրա բացարձակ գումար չենք ծախսել: Ինչպես գիտեք՝ այդ կենտրոնը գրեթե պատրաստ էր պետեկամուտների կոմիտեի արտաբյուջետային միջոցների հաշվին, որպես ուսումնական կենտրոն, և երբ մենք քննարկում էինք Զինծառայողների ապահովագրության հիմնադրամի ստեղծման հարցը, խորհրդարանում հնչեց գաղափար` թե ինչու՞ չվաճառել այդ կենտրոնը և փողն օգտագործել։ Հենց այդ պահին էր, որ իմ մոտ ծագել է միտքը, որ այդ կենտրոնը, որից այդ ժամանակ ՊԵԿ-ն արդեն հրաժարվել էր և այն անցել էր պետական գույքի կառավարման վարչությանը, կարող էր ծառայել Մոնթե Մելքոնյան վարժարանին: Ես այդ օրերին այցելել էի Երևանում գտնվող վարժարան, տեսա իրոք փայլուն երիտասարդների, որոնք ընտրել են ծանր մասնագիտական ուղի իրենց համար, շատ նվիրված են իրենց գործին, և տեսա այն ահավոր պայմանները, որոնցում նրանք բնակվում էին: Եվ հենց այդ նույն օրը վարժարանի հրամանատարին ասել եմ, որ շատ արագ լուծելու ենք ձեր շենքային խնդիրները: Այդ ժամանակ դեռ Դիլիջանի գաղափարը չկար, բայց գիտեի, որ ինչ-որ բան պետք է անենք: Պետք է նորից շնորհակալություն հայտնեմ և՛ նախագահին, և՛ վարչապետին, կառավարությանը, որ այդ առաջարկին շատ բաց արձագանքեցին, սատարեցին գաղափարին և մենք այսօր իրոք ունենք գերժամանակակից, փայլուն ուսումնական կենտրոն այն տղաների համար, որոնք հայրենիքին ծառայելն ընտրել են որպես մասնագիտություն: Եվ պետք է ասեմ, որ իրոք, մենք, որպես ժողովուրդ, որպես պետություն պետք է հպարտանանք, որ լավագույն կրթական հնարավորությունները բացարձակ անվճար ստեղծել ենք հենց այդ խմբի երիտասարդների համար: Առաջին անգամ այս տարի վարժարանն ունեցավ երեքը մեկին մրցույթ, այսինքն յուրաքանչյուր տեղի համար պայքարում էր երեք դիմորդ: Մինչ այդ մրցույթը գրեթե բաց էր ցանկացած դիմորդի համար, իսկ մենք նույնիսկ երեքը մեկին պայմաններում ընդունեցինք ավելի շատ սան, քան ընդունում էինք նախորդ տարիներին: Այնուհետև մենք այնտեղ կարողացանք կուտակել բովանդակային շատ մեծ ներուժ: Մենք կարողացանք հավաքել փայլուն մանկավարժական կազմ, «Այբ» հիմնադրամի հետ իրականացնում ենք ուսումնական ծրագրի մշակումը, «Թումո» կենտրոնի հետ բացեցինք առաջին արտագնա «Թումո» ուսումնական լաբորատորիան հենց Մոնթեում: Այնտեղ կան սպորտային փայլուն հնարավորություններ, լավագույն մասնագետներից մեկն անց է կացնում շախմատի պարապմունքներ, Թերլեմեզյանի անվան ուսումնարանը անց է կացնում արվեստի պարապմունքներ և իր շրջանավարտների դիպլոմային աշխատանքների մի փայլուն հավաքածու է նվիրել վարժարանին: Միջավայրը: Գիտեք՝ սոցոլոգիայի մեջ շատ արդիական է «կոտրված պատուհանների» հայեցակարգը: Մի շրջապատում, որտեղ շատ չվերանորոգված տներ և կոտրված պատուհաններով տներ կան, հանցավորության մակարդակը կտրուկ բարձրանում է: Դա ապացուցված է: Եվ հակառակը, ավելի բարվոք միջավայրը ձևավորում է ձգտում: Մենք տեսնում ենք այդ ձգտումը մեր սաների մեջ: 11, 12-րդ դասարանցիները, ովքեր եկել են հին Մոնթեից, երևանյան Մոնթեից, նրանց աչքերում փայլ ենք տեսնում, մենք տեսնում ենք ձգվածություն, մենք տեսնում ենք նոր վերաբերմունք իրենց ընտրած մասնագիտությանը և գործին:

Վերջերս այդ սաները գնացել էին ռազմական համալսարաններ, որովհետև առաջիկա ամռանը պետք է ընդունվեն այնտեղ սովորելու, և հարցերը, որ նրանք տալիս էին, այլ որակի հարցեր էին: Իրենք արդեն նաև պահանջատեր, ակնկալիք ունեցող են, թե ինչպիսին պետք է լինի ակադեմիական միջավայրը: Դա շատ լավ է, որովհետև վաղը, որպես սպա, նույն միջավայրն իրենք փորձելու են ձևավորել իրենց զորամասում: Դա որակ փոխող բան է, դա ոչ թե ուղղակի ճոխություն է, այլ միջավայր, որը ցույց է տալիս, թե ինչպես պետք է սպան վերաբերի իր և իր ենթակաների կենցաղին:

Մենք շատ հետաքրքիր արդյունք ունենք «Դիտակետ»-ից. առաջիկայում, ինչպես ասացի, շատ ավելի մանրամասն կներկայացնենք, բայց ինձ համար ամենազարմանալին զորացրված զինծառայողների «Դիտակետ» սոցոլոգիական հարցման արդյունքներում այն է, որ պարզվեց, որ զինծառայությանը, կենցաղային, նույնիսկ սննդի, ընտանիքից հեռավորության խնդիրներին ամենադժվարը հարմարվում են ամենածանր ապրող ընտանիքներից զորակոչված զինվորները: Օբյեկտիվ պատճառները հասկանալի են: Ավելի բարեկեցիկը գրպանում ավելի գումար ունի և ամսվա մեջ իրեն միգուցե կարող է թեյարան թույլ տալ, բայց մյուս գործոնն էլ կա. դա ինքնագնահատականի, սոցիալական ինտեգրման խնդիրն է:

Մենք նույնը պետք է անենք Վազգեն Սարգսյանի անվան ռազմական համալսարանում ու հիմա այդ ծրագիրն ընթացքի մեջ է: Գիտեք, որ օրեր առաջ Իզմիրլյան հիմնադրամի հետ ստորագրել ենք համալսարանը արդիականացնելու փոխըմբռման հուշագիր: Մենք պետք է այնպես անենք, որ զինվորական ակադեմիական կրթությունն իր որակով լինի լավագույնը, և այն անձը, որն ընտրում է այդ կրթությունը, իմանա, որ ինքը մրցունակ է ոչ միայն սպայական մասնագիտության մեջ, այլ առհասարակ: Դա անհնար չէ, դա ժամանակ է պահանջելու, բայց դա միանգամայն հնարավոր է և դա փոխելու է զինված ուժերի ամբողջ կառուցվածքը և ընկալումը:

Արամ Աբրահամյան – Որպես այդ թեմայի շարունակություն. ձգողականությունը զինվորական ծառայության, սպա դառնալու ձգտումը երիտասարդների մոտ, եկեք անկեղծ լինենք՝ բիզնեսմեն դառնալու, իրավաբան դառնալու, ծայրահեղ դեպքում օլիգարխի թիկնապահ դառնալու ձգտումը ավելի մեծ է քան զինվորական ծառայության գնալու ձգտումը: Այսօր այդպե՞ս է:

Վիգեն Սարգսյան – Բացի վերջինից, մնացածը հասկանալի է: Մենք ազատական մտածողությամբ ժողովուրդ ենք, մենք շատ լիբերալ արժեքներ կրող, իրականում ազատ ապրելու ցանկություն ունեցող ժողովուրդ ենք, իսկ զինվորական ծառայությունը միշտ նաև սահմանափակում է նշանակում: Բայց մենք նաև մեծ ռազմական ավանդույթներ ունեցող, ռազմական ոլորտում մեծ անուններ տված ժողովուրդ ենք, և դա ցույց է տալիս, որ այդ մասնագիտությունը ևս պետք է բնորոշ լինի և ձգտում առաջացնի: Ես կարծում եմ օբյեկտիվ մի քանի հանգամանք կա: Առաջին հերթին, մինչև վերջերս, իրոք շատ հարաբերական էր կարգավորված սոցիալական երաշխիքների հարցը, եթե կուզեք՝ նույնիսկ սպայի կյանքի ու կյանքի ապահովագրվածության հարցը, որը շատ ուղիղ կապ ունի մասնագիտության վտանգների հետ: Մենք մինչև հիմա չէինք լուծել, ավելի շուտ շատ թերի էինք լուծում սպայական ընտանիքների բնակավորման հարցը: Մենք խնդիր ունեինք նույն այդ սպայի հանրային կարգավիճակի, հասարակության մեջ կարգավիճակի առումով: Առաջին երկու հարցը մենք կարծես թե օրենսդրական լուծումներով կարգավորել ենք և այժմ իրականացման քաղաքականության փուլում ենք, հատկապես բնակարանային ապահովման հարցում, որն օրենքով նախատեսում է, որ առաջիկա տարիներին շատ մատչելի հիփոթեքային լուծումներով մեծ թվով բնակարաններ կկառուցվեն սպաների համար, իսկ ինչ վերաբերում է հանրության մեջ կարգավիճակին, ես կարծում եմ դա և՛ կրթական ցենզի, և՛ անցած ճանապարհի լուսաբանման, և՛ հանրության համար բանակն ավելի հասկանալի դարձնելու խնդիր է, որն անպայման լուծվելու է: Մի բան պետք է ասեմ ուրախությամբ. չնայած բոլոր բարդություններին, այս տարի մեր ընդունելությունը ռազմական ուսումնական հաստատություններ, թող և ոչ շատ մեծ թռիչքով, բայց զգալիորեն աճել է: Այնինչ այլ բուհերում նվազում է եղել:

Առաջիկա տարին շատ բարդ տարի է լինելու, որովհետև 12-րդ դասարանցիներ գրեթե չկան: 12-ամյա կրթության անցնելու 12-րդ տարին է, և մեծ ջանք է պահանաջվելու ընդունելության նույն մակարդակն ապահովելու համար: Բայց վստահ եմ, որ կարողանալու ենք նաև դա ապահովել: Ի վերջո՝ ի՞նչ ենք մենք առաջարկում երիտասարդներին. անվճար կրթություն, երաշխավորված աշխատանք, միջին աշխատավարձ, որը բարձր է ցանկացած ԲՈՒՀ ավարտած երիտասարդի սկզբնական աշխատավարձից: Այո, շատ ավելի վտանգավոր, բայց շատ ավելի պատասխանաու և շատ ավելի պատվաբեր մասնագիտություն: Վստահ եմ, որ ճիշտ աշխատանքի պարագայում մենք այդ խնդիրը տարիների մեջ լիարժեք կլուծենք:

Արամ Աբրահամյան - IT ոլորտի մասին: Այդ ոլորտի ներկայացուցիչները հաճախ բողոքում են, որ բանակը, պաշտպանության նախարարը մեզ չի լսում, մեր ծրագրերին անհաղորդ է մնում, մենք կարող ենք շատ լավ բաներ անել մեր սպառազինության համար, բայց այդ ծրագրերը չեն իրականանում: Հիմա ինչպիսի՞ն է վիճակը:

Վիգեն Սարգսյան – Կարծում եմ՝ լսել եմ այն մարդկանց քննադատությունը, ում մասին Դուք խոսում եք։ Բայց վերջին շրջանում նման բովանդակությամբ կոմունիկացիա գրեթե չեմ ունեցել, պարզ պատճառով, որովհետև հիմա իրենք բոլորը շատ ինտենսիվ փոխգործակցում են: Նախ՝ մենք ունենք այն ծրագիրը, որով IT ոլորտում աչքի ընկած երիտասարդներին ծառայության հատուկ տեսակ ենք առաջարկում մեր կիբեռստորաբաժանումներում։Դա շատ կարևոր աշխատանք է, որը շարունակվում է, և այս զորակոչի ժամանակ այդ ծրագիրը նույնպես հայտարարված է: Երկրորդը՝ մենք ունենք շատ ամրապնդված ռազմարդյունաբերության պետական կոմիտե, որը լրջագույն ծրագրեր է իրականացնում և որտեղ կարիքը կա լուրջ մասնագետների: Ի վերջո՝ հանրապետության նախագահի հանձնարարությամբ մշակվող յոթնամյա արդիականացման ծրագրում մենք հատուկ տեղ ենք առանձնացրել կապի և ավտոմատացված կառավարման համակարգերի ներդրման խնդրին, և այդ առումով IT ոլորտի մասնագետների մեծ պահանջարկ կա, որ աշխատեն և իրենց ներդրումն ունենան նաև սպառազինության մշակման գործում: Մենք շատ սերտ փոխգործակցում ենք UITE-ի, ինչպես նաև մնացած բոլոր այն խոշոր կառույցների հետ, որոնք ունեն հնարավորություն տեղեկատվական տեխնոլոգիաների ոլորտն ուղղել պաշտպանության խնդիրների լուծմանը:

Արամ Աբրահամյան – Շարունակելով այդ թեման. մամուլից մենք գիտենք, որ Ադրբեջանը կարծես թե սկսում է անօդաչու թռչող սարքերի արտադրությունը: Ստացվում է, որ նրանք փող ունեն, կարող են և գնել, իսկ հիմա արդեն սկսել են նաև արտադրել: Իսկ մենք ի՞նչ ենք անում:

Վիգեն Սարգսյան – Ես կարծում եմ, որ մենք պետք է շատ հստակ հասկանանք, որ փողով և իրենց ներկայիս ջանքերով իրենք փորձում են կոնպենսացնել այն, ինչ մենք ավանդաբար ունենք. մեծ մարդկային ներուժ, գիտելիք, հետևողականություն այդ աշխատանքի մեջ, նվիրվածություն գործին, խիզախություն: Այդ ամենը պետք է համադրվի ռազմարդյունաբերական համալիրի վերածննդի համար:

Մենք անօդաչուների հարցում շատ ավելի մեծ ներուժ և ավելի մեծ գործնական արդյունք ունենք այս փուլում: Այլ ուղղություններում ևս այդ աշխատանքը շարունակելու ենք: Մենք պետք է չմոռանանք, որ ոչ թե մենք պետք է փորձենք հավասարվել, այլ մեզ են փորձում հավասարվել: Մենք այդ առաջնորդությունը պետք է պահենք:

Արամ Աբրահամյան – Վերջին երկու հարցերը քաղաքական են՝ որպես քաղաքական գործչի, քաղաքական թիմի ներկայացուցչի։ Ձեր նվիրվածությունը, կապը հանրապետության նախագահի հետ հայտնի է, և այսպիսի կարծիք է հնչում, որ նա հենց Ձեզ ուղարկեց պաշտպանության նախարարություն, որպեսզի որոշումները, այնուամենայնիվ, շարունակվեն ընդունվել Բաղրամյան 26-ից:

Վիգեն Սարգսյան – Երկրի նախագահը, մեր Սահմանադրությամբ, Գերագուն գլխավոր հրամանատարն է և նա բացարձակ խնդիր չունի ունենալու իր մարդը կամ ոչ իր մարդը, որպեսզի որոշումների կայացման մեջ ունենա որոշիչ խոսքի իրավունք: Անհասկանալի կլինի համակարգը, որտեղ պաշտպանության նախարարը Գերագույն գլխավոր հրամանատարի թիմից չէ, չի կիսում հայացքները:

Վստահելի մարդ ասելով՝ հաճախ շարունակում են, որ դա հետևաբար կամակատար է նշանակում: Իրականում վստահելի մարդ նշանակում է մարդ, որը վայելում է վստահությունը, նշանակում է մարդ, որի կայացրած որոշումներին վստահում են: Եվ դա ճիշտ հակառակը՝ ինքնուրույնության և ինքնուրույն որոշում կայացնելու վկայություն է։ Իսկ այն որոշումները, որ պետք է կայացվեն ավելի բարձր մակարդակում, վստահության գործոնը դրանք նախապատրաստելու խնդիր է լուծում: Նորից ասեմ՝ վայ այն երկրին, որտեղ պաշտպանության նախարարը հակադրված է երկրի Գերագույն գլխավոր հրամանատարին: Ես կարծում եմ դա շատ պրիմիտիվացնող ձևակերպում է: Մենք միևնույն քաղաքական թիմի անդամներ ենք։

Եվ առհասարակ, ես շատ ցավոտ եմ տանում, երբ մարդիկ փորձում են միջանձնային հարաբերությունների մեջ խցկվել, կամ այդ դաշտում վերլուծել քաղաքական գործընթացները: Ցանկացած հարաբերություններում` լինի պաշտպանության նախարար-նախագահ, լինի շտաբի պետ-պաշտպանության նախարար, լինի պաշտպանության նախարար-վարչապետ: Օրինակ՝ տեսեք. հանրապետության վարչապետի հետ մենք վաղեմի ընկերներ ենք նաև ընտանիքներով, և ինձ շատ տհաճ է, երբ մամուլում, իրեն հարգող մամուլում, իրեն հեղինակավոր համարող մամուլում կարող եմ հսկայական վերլ;ուծություն կարդալ այն մասին, թե ինչու ենք ես և վարչապետը հակառակ ճամբարներում: Դա առնվազն գնահատական է ինձ կամ վարչապետին, կամ մեզ երկուսիս՝ անբարոյականության ինչ-որ կտրվածքով: Ես կարծում եմ, որ նրանք, ովքեր անբարոյականություն են փնտրում ցանկացած հարաբերություններում, այդ երևույթը պետք է իրե՛նց մեջ փնտրեն: Իրենց աչքին է դա երևում, որ հնարավոր է մի կողմից էդպես մտածել, մյուս կողմից՝ միասին սեղան նստել, հաց կիսել: Գիտեք՝ քաղաքական թիմերի նկատմամբ վերաբերմունքն առհասարակ պետք է տեղափոխել նաև բարոյականության դաշտ, որովհետև որևէ հարաբերություններում այդ բարոյականության բացակայությունը հարված է ամեն ինչին: Այդ առումով ես անձնականը և փոխհարաբերությունների մասը մի կողմ թողնելով, շեշտը ուզում եմ դնել նրա վրա, որ քաղաքական թիմում իհարկե պետք է լինի նաև վստահության, թիմակցի նշանակման, դա քաղաքական կուլտուրայի և մեր Սահմանադրության պահանջն է: Այլ կերպ չի կարող լինել:

Արամ Աբրահամյան – Ամենավերջին հարցը. նախագահն իր վերջին հարցազրույցում դարձյալ չի ասել` ով է վարչապետ լինելու հաջորդ տարվա ապրիլին: Գուցե Դու՞ք ինչ-որ տեղեկություններ հայտնեք լրագրողներին, ընդհանրապես հասարակությանը հուզող այդ հարցի շուրջ:

Վիգեն Սարգսյան – Ես կարծում եմ, որ այն որոշումները, որոնք կայացվելու են այդ հարցի շուրջ և որոնց մասին հանրապետության նախագահը շատ մանրամասն խոսեց, պետք է հենվեն իրատեսության և գործնական արդյունավետության վրա: Որպես պաշտպանության ոլորտի համար պատասխանատու մարդ, կարող եմ հստակ ասել, որ կառավարման համակարգի և հատկապես անվտանգային հատվածի համար, դրա պաշտպանության հատվածի համար մասնավորապես, միանշանակ շատ կարևոր է, որ դե ֆակտո և դե յուրե լծակ, ազդեցություն ունեցող, որոշում կայացնող թիմը մեկը լինի: Եվ ամենավատ բանն է, երբ մարդիկ պաշտոնների են նշանակված, բայց որոշումների կայացումն իրականացվում է այլ գրասենյակներում, այլ ձևաչափերով: Մենք նման փորձեր էլ ենք ունեցել: Եվ ես չեմ կարծում, որ դա հանրային կառավարման լավագույն կառուցվածքն է: Բոլոր դեպքերում՝ այն թիմը, այն մարդիկ, ովքեր ունեն խորհրդարանական մեծամասնության վստահությունը, որոնք ձևավորել են այդ մեծամասնությունը խորհրդարանական ընտրությունների ժամանակ առաջնորդելով կուսակցությունը, առաջնորդելով նախընտրական գործընթացը, պետք է կրեն հանրային պատասխանատվություն այդ մեծամասնության կայացրած որոշումների և դրանց իրականացման որակի նկատմամբ: Այսինքն՝ հնարավոր չէ պատկերացնել մի իրավիճակ, երբ կա մեծամասնություն, որի իրական ազդեցության կենտրոնները դուրս են այն սխեմայից, որը ձևավորվում է ընտրությունների արդյունքում, կամ այդ խորհրդարանի կողմից ձևավորվող հանրային պաշտոններում: Երևի թե այսքանը:

Իմ մասով կարող եմ ասել մի բան, որ իրոք հսկայական ծավալի աշխատանք կա այստեղ, և ես ուղղակի շատ շնորհակալ կլինեմ իմ թիմին, եթե ապրիլից հետո էլ հնարավորություն ունենամ շարունակել իմ այս աշխատանքը և կլինեմ մեր երկրի ամենաերջանիկ քաղաքացին, եթե հաջողվի լուծել այդ խնդիրները: